Балаларды емдеу
Диарея немесе сұйық нәжіс өте жиі кездеседі. Өмірдің бірінші жылында балаларда диареядан жиі тек суық тию орын алады. Диарея, ең алдымен, жиі нәжіспен көрінеді – егер әдетте бір жасқа дейінгі балаларда нәжіс күніне 6-8 ретке дейін болуы мүмкін болса, диареямен бұл сан күніне 10-12 дейін немесе одан да көп артады. Және, әрине, бұл жағдайда ата-аналар дабыл қағуы керек.
Нәрестелердегі диареяның себептері
Баладағы диареяның ең көп тараған себебі – ротавирустық инфекциядан дизентерия мен гастроэнтеритке дейінгі жұқпалы аурулар. Суық тию, тонзиллит, отит және пневмониямен қатар жүретін ауру ретінде диарея дамуы мүмкін. Баладағы диареяның жалпы себебі – ішек микрофлорасының нәзік тепе-теңдігінің бұзылуы. Көбінесе бұл жағдай антибиотиктерді қабылдағаннан кейін дамиды. Ішек микрофлорасының тепе-теңдігінің бұзылуы шала туылған нәрестелер мен аналары жүктілік кезінде антибиотиктермен емделген балаларға тән.
Балаларда ұзақ – 14 күннен астам – диарея көбінесе кейбір тағамдарға төзбеушіліктен дамиды. Мысалы, бұл барлық стандартты сүт өнімдерінің құрамдас бөлігі болып табылатын лактозаға төзімсіздікті тудыратын лактаза жетіспеушілігінен орын алуы мүмкін.
Диареяның белгілері
Патологияның негізгі симптомы, әрине, жиі және сұйық нәжіс болып табылады. Нәжісте шырыш болуы мүмкін; ата-аналар нәрестенің іші кебуі мен сусыздану белгілерін байқай алады, бұл еңбектің «тартылуымен» және жылау кезінде баланың көз жасының болмауымен көрінеді. Мол регургитация, Қатты құсу, сылбырлық тәбеттің болмауы және қызу көтерілуі мүмкін. Егер диарея ұзақ уақытқа созылса, бала салмақ қосуды тоқтатады, тіпті салмағын жоғалтуы мүмкін.
Неліктен балалардағы диарея қауіпті
Диареяның жиі кездесетін қауіптерінің бірі – баланың ағзасының тез сусыздануы. Әдетте баланың ағзасының барлық тіндері сұйықтықтың айтарлықтай мөлшерін қамтиды; жалпы алғанда, баланың денесінде сұйықтықтың пайызы 80% жетеді. Сусыздану кезінде сұйықтық ағзадан шыққан кезде қанның тұтқырлығы артады, қан ағымы зардап шегеді, жүрек пен бүйрекке жүктеме артады, қан қысымы төмендейді және барлық негізгі метаболикалық процестер бұзылады. Баланың қатты сусыздану қаупі бар-жоғын түсіну үшін оны күнделікті таңертең, бірінші тамақтандыру алдында, киімсіз және жаялықсыз өлшеу ұсынылады. Соңғы өлшеуге қатысты салмақ жоғалту болмаса, дененің сусыздануы шамалы. Егер салмақ азайса, балаға шұғыл медициналық көмек қажет. Диареямен ауыратын баланы күтетін тағы бір қауіп – ұстамалардың пайда болуы. Бұл диарея кезінде жиі байқалатын организмдегі кальций мен натрийдің жетіспеуі артқан жағдайда мүмкін болады, өйткені бұл сұйықтықтың жоғалуымен және организмнен өмір үшін маңызды тұздардың шайылуымен байланысты. Құрысулар ауыртуы және баланың тек аяқтарының бұлшықеттеріне де, сондай-ақ бүкіл дененің бұлшықеттеріне де әсер етуі мүмкін. Дене температурасының жоғарылауымен жүретін диарея кезінде ұстамалардың ықтималдығы артады. Балаларда диарея әрдайым дерлік дисбактериозға әкеледі, патогендік және шартты микроорганизмдердің саны бірнеше есе артып, ішек микрофлорасының жалпы құрамының 2% -дан астамын құрайды. Дисбактериоз – баланың онсыз да белсенді емес, әлі жетілмеген иммунитетінің төмендеуіне және жиі суық тию мен жұқпалы ауруларға апаратын жол. Сондай-ақ, дисбактериоз ішекте қоректік заттардың сіңуін қиындатады, бұл балада анемияның дамуына әкелуі мүмкін..
Баладағы диареяны емдеу принциптері
Баладағы нәжістің бұзылуын емдеу диареяны механикалық түрде тоқтатуға бағытталған емес. Өйткені, жиі нәжістің көмегімен нәрестенің ағзасы өз бетінше ауруды тудыратын патогендерден тазалануға тырысады. Сондықтан инфекциялық агентке тікелей әсер ететін, аурудың себебін жоюға көмектесетін ішек антисептиктері тобынан препараттар бірінші орынға шығады. Егер ішек антисептиктерінің орнына диареяға қарсы дәрі-дәрмектер қолданылса, ішіндегі мәселені «құлыптаса», онда баланың жалпы ағзасының улануымен қорқытады қаупі төнеді. Инфекциялық агентпен күресуден басқа, өмірдің бірінші жылындағы баладағы диареяға арналған терапия сұйықтық пен тұздардың жоғалуын толтыруға бағытталған. Нәрестелерге әр 5-10 минут сайын бірнеше жұтым тұзды су, газсыз дәріханалық минералды су, физиологиялық ерітінді немесе арнайы су-электролиттік фармацевтикалық өнімдерді беріп, «суару» ұсынылады. Пробиотиктерді, пребиотиктерді немесе синбиотиктерді тағайындауға болады. Пробиотиктер – бұл қалыпты ішек микрофлорасын құрайтын пайдалы бактериялардың тірі өсінділері бар препараттар мен тағамдық қоспалар. Пайдалы бактериялардың штамдары баланың ішектеріне еніп, патогендік микрофлораны ығыстырып, денедегі тепе-теңдікті қалпына келтіреді. Пребиотиктер – ас қорыту ферменттерінің әсеріне жоғары төзімді тағам компоненттері (көмірсулар). Олар асқазан-ішек жолының жоғарғы бөлігінде сіңбейді және қорытылмаған түрінде ішекке түседі. Пребиотиктер қалыпты ішек микрофлорасы үшін қоректік орта болып табылады, оның белсенді өсуін және тұрақтануын ынталандырады. Пробиотикалық және пребиотикалық компоненттерді біріктіретін препараттарды синбиотиктер деп атайды. Егер диареямен ауыратын бала жасанды қоспамен тамақтанса, педиатр кәдімгі сүт қоспаларын лактозасыз қоспалармен ауыстыруды ұсынуы мүмкін. Диареяны емдеу кезінде емшек сүтіне немесе сүт қоспасына қосымша қосалқы тағамдарды қабылдап жүрген балаларға жеміс шырындарын, көкөніс пен жеміс пюресін беруге болмайды.
